7 kwietnia obchodzimy Światowy Dzień Zdrowia – upamiętniający rocznicę powstania Światowej Organizacji Zdrowia (WHO).
W 2021 roku obchody przebiegają pod hasłem „Choroby przenoszone przez wektory: małe ugryzienie, duże zagrożenie”. Mimo borykania się z ciężką sytuacją epidemiczną, nie tylko w naszym kraju ale na całym świecie, warto zwrócić uwagę również na inne ważne tematy ze zdrowia publicznego. Wektory to organizmy przenoszące patogeny oraz pasożyty. Do najgroźniejszych nosicieli zaliczamy komary, muchy, czy kleszcze. Przykładem wciąż groźnej choroby pasożytniczej jest malaria, na którą wg danych WHO w 2017 roku zachorowało 219 min osób. Do chorób przenoszonych przez wektory, występujących w naszym regionie należą odkleszczowe zapalenie mózgu czy borelioza.
Należy zauważyć, że profilaktyka zdrowotna jest właściwą inwestycją w długie i zdrowe życie, dlatego jest tak ważna. Realizowanie wszelkich działań zapobiegających chorobom poprzez ich wczesne wykrycie i leczenie pozwala zmniejszyć ryzyko zagrożenia zdrowia i życia.
W Polsce najgroźniejszymi wektorami są kleszcze. Oto kilka wskazówek, jak uniknąć pogryzienia.
Wskazówki, które pozwolą uniknąć pokłucia przez kleszcze
WSKAZÓWKA 1
Unikaj przebywania w wysokiej trawie lub zaroślach, jak tylko się da. Kleszcze czują się szczególnie dobrze w leśnym listowiu, ponieważ temperatury są tam umiarkowane nawet w zimie, a wilgotność jest wysoka. Długie źdźbła trawy na niekoszonych łąkach, przy ścieżkach i na brzegach rzek oraz lasy, są chętnie wykorzystywane przez kleszcze do poszukiwania potencjalnego żywiciela.
WSKAZÓWKA 2
Noś ubrania z długimi rękawami i nogawkami, „zamykając” wszelkie miejsca, w które mogą wejść kleszcze. Możesz na przykład włożyć nogawki do skarpetek. Kleszcze wspinają się nie wyżej niż na wysokość 1,5 metra, więc wolą przylgnąć do nogawek spodni. Kalosze są również dobrym zabezpieczeniem.
WSKAZÓWKA 3
Kleszcze łatwiej zauważyć na jasnych ubraniach. Jeśli zauważysz je wcześniej, możesz zdążyć je usunąć przed pokłuciem.
WSKAZÓWKA 4
Nakładaj na skórę środek odstraszający insekty. Nie tylko utrzymuje uciążliwe komary z daleka, ale w pewnym stopniu również odstrasza kleszcze.
WSKAZÓWKA 5
Obejrzyj całe ciało w poszukiwaniu kleszczy po pobycie na łonie natury. Kleszcze są wyjątkowo małe i spędzają czas na przemieszczaniu się po ciele i ubraniu, zanim znajdą odpowiednie miejsce do ukłucia i zaczną ssać krew. Wolą ciepłe i cienkie miejsca na skórze. Z tego powodu należy zwrócić szczególną uwagę na zagłębienie pod kolanem, wokół brzucha i piersi, a także w pachwinie. U dzieci należy dokładnie sprawdzić głowę, linię włosów i szyję.
WSKAZÓWKA 6
Dodatkowo, oprócz odpowiedniego ubioru, stosowania środków odstraszających i dokładnego oglądania ciała po spacerach – warto pomyśleć o szczepieniu przeciw KZM (Kleszczowe zapalenie mózgu), które jest zalecane osobom mieszkającym lub podróżującym do miejsc o podwyższonym ryzyku występowania wirusa KZM oraz do osób spędzających czas wolny poza miastem. Ryzyko zachorowania wynika z przebywania w danym regionie, gdzie w środowisku żyją kleszcze zakażone wirusem kleszczowego zapalenia mózgu.
Najczęściej zadawane pytania i odpowiedzi
Skąd mogę wiedzieć, czy kleszcz, który mnie pokłuł, był zainfekowany?
Najbardziej znany objaw infekcji pojawiający się po pokłuciu przez kleszcza to rumień w kształcie okręgu, który pojawia się dookoła miejsca pokłucia (rumień wędrujący). To typowy znak, że zostałeś zakażony kretkami borelii. Nie występuje w przypadku infekcji KZM. Ponadto są również ogólne objawy wskazujące na infekcję: chorzy skarżą się na objawy grypopodobne, jak senność, gorączka, ból głowy i trudności z koncentracją.
Pokłuł mnie kleszcz. Czy powinienem iść do lekarza?
Udaj się do lekarza, jeśli doświadczasz objawów podobnych do grypy, jak senność, gorączka lub ból głowy. Bezzwłocznie udaj się do lekarza, gdy zauważysz rumień w kształcie okręgu, który pojawia się dookoła miejsca pokłucia. Może to znaczyć, że zostałeś zakażony kretkami borelii Bądź ostrożny! Mogą minąć trzy tygodnie lub więcej, nim objawy infekcji staną się zauważalne. Z tego powodu musisz pamiętać o możliwości pojawienia się objawów jeszcze przez długi czas.
Kiedy w ciągu roku kleszcze są niebezpieczne?
Kleszcze są aktywne od temperatury 7 stopni Celsjusza. W Polsce „główny sezon kleszczowy” zwykle zaczyna się wiosną, a kończy późną jesienią. Jednak w latach, gdy zimy są łagodniejsze, sezon ten może się zacząć w styczniu i trwać do grudnia, czyli przez cały rok.
Jakie kierunki wakacyjne są obarczone szczególnie wysokim ryzykiem bycia pokłutym przez kleszcze?
Ryzyko zachorowania zależy od regionu, ale także od rodzaju aktywności. Regiony uważane za endemiczne dla KZM i boreliozy znajdują się w północno-wschodniej Polsce i na Mazurach, jednak przypadki tych chorób raportowano w większości województw w Polsce. Na pokłucie przez kleszcza naraża nas biwakowanie, jazda rowerem, spacer po lesie zbieranie grzybów i jagód, bieganie, piesze wycieczki oraz przebywanie w miejscach gdzie roślinność sięga tylko do kostek lub kolan.
(informacje za: https://www.kleszcze.info.pl/ochrona-przed-kleszczami)
