Rzeźba terenu została ukształtowana podczas ostatniego zlodowacenia, około 16,5 tys. lat temu. Najczęściej występującą formą są płaskie i faliste równiny morenowe oraz sandrowe. Gmina Świekatowo położona jest na skraju Borów Tucholskich, nad siecią malowniczych jezior, w otoczeniu pięknych lasów. Pod względem fizyczno-geograficznym znajduje się w obszarze mezoregionu Wysoczyzny Świeckiej wchodzącego w skład makroregionu Pojezierzy Południowopomorskich. Usytuowana jest w zlewni Wisły, leżąc na dziale wodnym drugiego rzędu oddzielającym zlewnie rzek Brdy i Wdy. Na obszarze zlewni Wdy (cząstkowa zlewnia Wyrwy) znajdują się jeziora: Zaleskie, Szewińskie i Branickie (58,34%), natomiast w zlewni Brdy – jezioro Świekatowskie oraz pozostałe jeziora części zachodniej (41,66%). Dużym urozmaiceniem krajobrazu są rynny i doliny jezior i małych cieków wodnych. Badania wykazały, że są one zbiornikami eutroficznymi. Gmina Świekatowo nie jest objęta dużymi powierzchniowymi formami ochrony przyrody. Jest tu jednak 14 użytków ekologicznych (śródleśne bagna) oraz 8 pomników przyrody.
Pojezierze powiatu świeckiego
Gmina charakteryzuje się stosunkowo dużym, jak na warunki geograficzne tej części województwa, wskaźnikiem „jeziorności” 4,2 % dzięki 9 jeziorom o łącznej powierzchni 272 ha. Powierzchnia gminy to przede wszystkim nizinne tereny rolnicze stanowiące 82,5 % ogólnej powierzchni, z czego 71,3 % przypada na grunty orne. Lasy i grunty leśne o powierzchni 511 ha stanowią 7,9 % powierzchni. W obszarach leśnych dominują lasy sosnowe a w rynnach jezior występuje bór wilgotny, bagienny oraz olsy. Przez teren gminy przebiega korytarz ekologiczny sieci EKONET-PL o znaczeniu krajowym, łączący obszar węzłowy o znaczeniu między narodowym (Bory Tucholskie) z korytarzem ekologicznym o znaczeniu międzynarodowym (doliny Wisły i Noteci). W pobliżu gminy Świekatowo zlokalizowane są trzy parki krajobrazowe: P.K. Doliny Dolnej Wisły i Wdecki P.K. oraz Tucholski P.K. w sąsiednim powiecie tucholskim. W okolicy Świekatówka znajduje się rezerwat faunistyczny „Czapliniec Koźliny” (pow. 23,2 ha; gmina Lubiewo) utworzony w 1996 r., w którym znajdują się kolonie lęgowe czapli siwej. Z rzadkich gatunków ptaków na terenie gminy żyją także tracze nurogęsi i gęgoły oraz spotyka się przelatujące bociany czarne, żurawie i czaple.
OSOBLIWOŚCI i POMNIKI PRZYRODY / warte zobaczenia
- Głaz narzutowy DIABELSKI KAMIEŃ
o obwodzie 10m znajdującym się w Jeziorze Szewińskim - Źródło w Lipienicy
bijące przy brzegu Jeziora Zaleskiego - Dąb szypułkowy
o obwodzie 0,47m w Zalesiu Królewskim - Aleja grabowa
na terenie zespołu pałacowego w Szewnie - Lipy drobnolistne, buki zwyczajne, dęby szypułkowe
o obwodzie ponad 3,0m w Szewnie