Długość: Trasa Świecie – Osie 61 km, wariant z powrotem do Świecia 85 km (dla wytrwałych, z dobrą kondycją).
Autorzy: Małgorzata i Dawid Janus
Powiat świecki jest największym (wspólnie z powiatem włocławskim) powierzchniowo powiatem w województwie kujawsko-pomorskim. Duża część powiatu to lasy. Skrywają one wiele tajemnic i historii. Podczas tej wycieczki poznamy leśne wsie, osady oraz wiele innych ciekawych miejsc o których większość mieszkańców ziemi świeckiej nie słyszała. Trasa którą będziemy się przemieszczać jest trasą rowerową. Preferowanym rodzajem roweru jest MTB, ale rowery trekkingowe również sobie z nią poradzą. Jest to trasa wymagająca, ale możliwe jest jej przejechanie w ciągu jednego dnia.
Mimo tajemnicy w nazwie, naszą wędrówkę rozpoczniemy – jakżeby inaczej, w Świeciu przy Miejskiej Bibliotece Publicznej.
Następnie kierujemy się do Czapel (7 km).
W Czaplach skręcamy w kierunku miejscowości Czapelki (9 km), przejeżdżamy przez miejscowość i wjeżdżamy do lasów w których spędzimy najbliższe kilka godzin.
Jedziemy w kierunku północnym drogą pożarową z tłucznia o czerwonej barwie i dojeżdżamy do miejscowości… Sartowice (13 km), a właściwie leśnej osady. Przyczyn czemu te domostwa administracyjnie należą do Sartowic należy szukać w historii tych terenów. Las przez który jedziemy, w przeszłości był własnością rodu von Schwerrin – właścicieli pałacu i majątku w Sartowicach. W tej leśnej osadzie znajdowała się leśniczówka oraz budynki pracowników leśnych którzy pracowali dla rodziny von Schwerrin.
Następnie dojeżdżamy do drogi pożarowej nr 49 skręcamy w prawo (14,4 km). Przed mostkiem nad rzeką Mątową skręcamy w lewo (16 km) i jedziemy w kierunku północnym. Znajdujemy się w osadzie leśnej Sarnowo. Znajduje się tam tylko kilka domów. Jadąc na północ przejedziemy pod mostem kolejowym linii Grudziądz – Laskowice Pomorskie.
Jadąc wzdłuż Mątawy dojedziemy do kolejnej leśnej osady Huta (18,6 km).
Dojeżdżamy do miejscowości Piła Młyn (19,7 km). Oprócz malowniczego rozlewiska Mątawy, znajduje się tam również młyn z XIX wieku w którym znajduje się elektrownia wodna.
Przed mostem skręcamy w lewo i jesteśmy na drodze… wojewódzkiej nr 272. Jedziemy w kierunku kolejnej leśnej osady – Białe Błota (21,8 km).
Na 23 kilometrze, przed zabudowaniami skręcamy w prawo w kierunku… Składowiska odpadów Gminy Jeżewo. To nie składowisko śmieci będzie główną atrakcją tego terenu. Gdy je miniemy po lewej stronie ujrzymy leśną polanę (24 km). Jest to pozostałość po nieistniejącej już miejscowości Brzozowy Most. Pierwsze wzmianki o tej wsi pochodzą z końca XVIII w.
Na 26 kilometrze przejeżdżamy pod przejazdem kolejowym linii Bydgoszcz – Gdynia i jadąc w kierunku północnym mijamy jezioro Krokwiki Wielkie znajdujące się przy wsi Pięćmorgi.
Dojeżdżamy do centrum wsi Pięćmorgi (28 km), znajduje się w tam sklep spożywczy, w którym można uzupełnić prowiant. Następnie jedziemy w kierunku północnym, mijając pojedyncze zabudowania ukryte w lasach.
Po przejechaniu mostku nad Sinowską Strugą kierujemy się w stronę Bąkowskiego Mostu. W osadzie tej znajduje się położony w malowniczej scenerii młyn wodny (31,6 km)
Następnie jedziemy w kierunku płn-zach dojeżdżamy do jeziora i miejscowości Rybno (37 km). Oprócz plaży znajduje się tam również restauracja Maciejowa Chata, w której można smacznie zjeść.
Z Rybna jedziemy drogą asfaltową do skrzyżowania dróg gdzie skręcamy w prawo w ścieżkę rowerową prowadzącą do Lipinek. We wsi warto zwiedzić kościół na którym znajdują się informację o historii tej miejscowości, w szczególności partyzanckiej historii wsi w czasach okupacji hitlerowskiej i bezpośrednio po zakończeniu II WŚ. We wsi znajdują się sklepy spożywcze. Warto uzupełnić w nich prowiant i płyny, ponieważ przez następne 20 km nie będzie takiej możliwości.
Po wyjeździe z Lipinek, wjeżdżamy do lasu (41,2 km) i po kilkudziesięciu metrach znajdujemy pomnik upamiętniający potyczkę pod Lipinkami z dnia 3 czerwca 1946 roku pomiędzy Żołnierzami Wyklętymi, a funkcjonariuszami UBP.
Leśnymi drogami jedziemy w kierunku dwóch jezior Trzebucza Małego i Dużego. Przejeżdżając pomiędzy nimi (46,5 km) mijamy pomnik informujący nas o znajdującym się w tym miejscu bunkrze partyzanckim z okresu okupacji niemieckiej. Pozostałości po bunkrze znajdują się w odległości 40 metrów na południe od pomnika przy jeziorze Trzebucz Mały.
Jedziemy wzdłuż Jeziora Trzebucz Duży, przed leśnictwem Stara Huta (47,5 km) skręcamy w lewo i kierujemy się wzdłuż niebieskiego szlaku.
Jedziemy niebieskim szlakiem do momentu dojazdu do tablicy opisującej bitwę partyzantów z okupantem w rejonie osady Gzellowe (50 km). W tym miejscu niebieski szlak skręca w prawo, my jedziemy prosto.
Po około 100 metrach przejeżdżamy mostkiem nad Sobińską Strugą i dojeżdżamy do niezamieszkałej leśniczówki Sobiny.
Po minięciu leśniczówki jedziemy po łuku w lewo „głównym duktem” w kierunku południowym.
W okolicach 51 kilometra naszej wycieczki po prawej stronie ukaże nam się duża polana – jest to pozostałość po leśnej osadzie Swatno, na początku XX wieku mieszkało tam kilkadziesiąt osób. Ostatnie zabudowania istniały tam do końca lat 80 ubiegłego stulecia. Wprawione oko znajdzie na tej polanie ślady po nieistniejących już budynkach.
Po minięciu osady Swatno skręcamy w prawo w kierunku Rezerwatu Brzęki im. Zygmunta Czubińskiego. Znajduje się w nim największa populacja jarzębu brekinii w Polsce. Ponadto w rejonie rezerwatu archeolodzy z UMK w Toruniu dwa lata temu odkryli osadę mieszkalną sprzed około 1700 lat temu! Do chwili obecnej prowadzone są tam badania archeologiczne.
Po przejechaniu rezerwatu wyjeżdżamy na brukowaną drogę którą dojeżdżamy do Osia (61 km).
W Osiu zasadniczo wycieczka powinna się zakończyć, ale żeby dojechać do punktu początkowego przez miejscowości Żur, Grabowa Buchta, Krąplewice, Sulnówko, wracamy do Świecia.
